Terapia motoryki ręki - co to takiego?

Prawidłowy rozwój i funkcjonowanie kończyn górnych (rąk) w życiu dziecka ma duże znaczenie. Mechanizm działania rąk jest bardzo skomplikowany i uzależniony od sprawnego funkcjonowania poszczególnych jej elementów, które są w ścisłym związku z układem nerwowym.

W pierwszych miesiącach życia dziecka, funkcja ręki uzależniona jest od aktywnych odruchów pierwotnych, które nie są ruchami zamierzonymi, ale odpowiedzią na bodźce ze strony środowiska. Dopiero w miarę dojrzewania układu nerwowego wykształca się celowość wykonywanych ruchach. Dziecko używa swych dłoni do poznawania otaczającego go świata, dotykając różnych faktur, przedmiotów, doznaje wielu nowych doświadczeń. Ponadto kończyny górne w początkowym etapie rozwoju dziecka wykorzystywane są do przemieszczania się, a dopiero w dalszym rozwoju wykonują precyzyjne ruchy manipulacyjne, doskonalą chwyt, biorą udział w aktywnym komunikowaniu się z innymi ludźmi.

Dzięki sprawnym rękom dziecko potrafi właściwie wykonać wiele czynności takich jak: samodzielne ubieranie i rozbieranie się, manipulowanie przedmiotami, samodzielnie spożywanie posiłków, itp… Dobrze kształtująca się motoryka ręki jest także potrzebna do tego by dziecko mogło opanować umiejętności przedszkolne i szkole takie jak: rysowanie, malowanie, wycinanie nożyczkami czy pisanie. Zakres i jakość działania kończyn górnych niewątpliwie decyduje o poziomie ogólnego funkcjonowania dziecka.

Terapia motoryki ręki wykorzystywana jest w pracy z dziećmi, które:

• mają obniżone lub podwyższone napięcie mięśniowe w obrębie kończyn górnych,
• niechętnie podejmują czynności manualne (wycinanie; malowanie; picie z kubka, układanie drobnych przedmiotów, itp.),
• mają problem z nauką czynności samoobsługowych,
• unikają dotykania nowych przedmiotów, różnorodnych faktur,
• poszukują zbyt mocnego ucisku np. : za mocno zaciskają dłonie na zabawkach, czy przedmiotach; siadają na swoich dłoniach; za mocno dotykają innych osób,
• mają problemy z koordynacją obu rąk podczas wykonywania czynności manipulacyjnych,
• wykonują czynności manualne niedbale, szybko lub za wolno.

Cele terapii motoryki ręki:

• stymulowanie do prawidłowego odbioru bodźców dotykowych w obrębie rąk,
• poprawa umiejętności właściwego chwytu,
• rozwijanie precyzyjnych ruchów rąk,
• wydłużenie zdolności koncentracji uwagi,
• kształtowanie właściwej koordynacji wzrokowo – ruchowej (oko – ręka),
• rozwijanie koordynacji obustronnej rąk oraz pracy rąk w izolacji,
• prowokowanie do przekraczania linii środkowej ciała.

Efekty terapii motoryki ręki:

Odpowiednio dobrane ćwiczenia oraz systematyczne ich prowadzenie wraz z masażami kończyn górnych powodują poprawę:

• napięcia mięśniowego kończyn,
• w odbiorze wrażeń dotykowych,
• sprawności ruchowej całej kończyny górnej,
• czynności manipulacyjnych dłoni,
• w wykonywaniu kontrolowanych i precyzyjnych ruchów palców,
• umiejętności właściwego chwytu,
• koordynacji i współdziałania rąk,
• w koncentracji uwagi,
• umiejętności grafomotorycznych.

opracowanie: Agnieszka Podlasiak
Materiały własne ze szkolenia - „Terapia motoryki ręki”